भिडियो हेर्न तल को बक्समा क्लिक गर्नुहोस

मीनेन्द्र रिजाल, नेता

मायाले बोलाउँदा मैले उनलाई ‘माया’ भन्छु, नत्र नाम बिगारेर- दुर्गी । उनले मलाई ‘पापा’ भन्छिन् । जिस्काउँदा मैले ‘बुढीमाउ’ भन्छु, उनले काले ।

पहिलो भेटमा त अनुहार नै मन परेको हो । त्यसपछि स्वभाव र गुण मन पराएँ । ०३६ सालमा हाम्रो भेट भयो, आजसम्म हाम्रो सम्बन्धमा कुनै दरार आएको छैन । यति लामो समय सँगै हुन रुपले मात्रै, बोली-व्यवहार, गुणले मात्रै पनि पुग्दै, मान्छेको सम्पूर्ण पर्सनालिटी नै जोडिन्छ, मानव जीवनको समस्य आयाम नै आउँछ ।

प्रेम-प्रंसग

पहिलो भेटमै म उनीप्रति आकषिर्त भएँ, त्यसअघि कुनै युवतीसँग त्यसरी एकाएक आकषिर्त भएको थिइनँ । पद्मकन्या क्याम्पसको निर्वाचनका लागि उम्मेदवार तय गर्ने बैठक थियो । बैठक बोलाउने जिम्मा मेरो पनि थियो, यो ०३६ सालको कुरा हो । त्यतिबेला म नेवि संघ केन्द्रीय सदस्य थिएँ, कीर्तिपुरमा मास्टर्स गर्दै थिएँ । बैठकका लागि टोली आयो, जसमा उनी थिइन् । बैठकमै परिचय भयो- नाम दुर्गा भट्टराई, पद्मकन्यामा आईए पढ्दै, घर बानेश्वर । उनी सदस्यका लागि चुनाव लड्दै रहिछिन् । मीना पाण्डेको नेतृत्वमा उनी चुनाव लडेकी हुन्, जितिन् ।

बैठकपछि चुनावी प्रयोजनका केही सामान ल क्याम्पसबाट पुतलीसडक लैजानुपर्ने थियो । मैले सामान ट्याक्सीमा लैजाँदै थिएँ । हाम्रो बाटो मिल्ने रहेछ । सामान पुतलीसडक पुर्याउनुपर्ने थियो, उनको घर बानेश्वर । तपाईं कहाँ पुग्ने भनेर सोधेँ । उनले भनिन्- बानेश्वर ।
‘ट्याक्सीमा सामान लिएर म पनि त्यतै जाँदै छु, जाउँ,’ पहिलो भेटमै मन परेकाले सायद उनीसँग नजिक हुने बाटो खोजेँ । उनले बाटो दिइन् भनौँ । पहिले सामान छाडेर उनलाई पुर्याउँदा एकोहोरो हुन्थ्यो, तर मैले पहिले उनलाई बानेश्वर पुर्याएँ । ट्याक्सीमा चुनाव र राजनीतिक कुरा भयो । दुवै विद्यार्थी राजनीतिमा भएकाले अन्य कुरा गर्न उपयुक्त हुँदैनथ्यो ।

‘बाहुन केटालाई बेहुली चाहियो’

जनकपुरमा नेवि संघको तेस्रो महाधिवेशन हुने भयो, उद्घाटन बीपी कोइरालाले गर्दै हुनुहुन्थ्यो । त्यसमा उनी पद्मकन्याबाट प्रतिनिधि भएर गएकी थिइन् । त्यो महाधिवेशनबाट विमलेन्द्र निधि सभापति र म उपसभापति भएँ । त्यहाँ पनि हाम्रो भेटघाट भो, त्यो भेटमा मेरो मन उनीप्रति अलि बढी नै गयो । मप्रति उनले पनि केही अभिरुचि देखाएजस्तो बुझेँ । तर प्रेमको कुरा अघि बढेन । मैले भन्न सकिरहेको थिइनँ ।

पद्मकन्या युनियनको पत्रिका निकाल्ने कुरा भयो । विज्ञापन खोज्ने विषयमा बैठक थियो- मीना पाण्डे, ज्योति प्याकुरेल, दुर्गा म लगायत थियौँ । मीना पाण्डे त्यतिबेला पद्मकन्याको सभापति हुनुहुन्थ्यो । पत्रिकाको जिम्मा दुर्गाको थियो । उनले मलाई विज्ञापन खोजिदिन भनिन् । मैले जिस्केर भनेँ, ‘मेरै विज्ञापन छाप्नु न त, एउटा बाहुन केटालाई बेहुली चाहिएको छ भनेर ।’ उनलाई लक्षित गरेर भनेको थिएँ, मेरो निसाना उनले बुझेजस्तो लाग्थ्यो मलाई ।

दलहरूलाई प्रतिबन्ध लगाइएको विरोधमा खुलामञ्चमा आमसभा थियो, जनमत संग्रहको प्रचारका लागि पनि त्यो सभा गरिएको थियो । सभाको मञ्चअगाडि ‘यु सेप’मा हामी थियौँ, उनी एउटा कुनामा र म अर्को । दुवैले थाहा पाउने गरी हाम्रो आँखा जुधिरह्यो । पछि मैले ‘यत्रो नेताको भाषण चलिरहेका बेला किन मलाई हेरेर डिस्ट्रब गरेको ?’ भनेँ । उनी केही बोलिनन् । तर, मैले मन पराउँछु भन्ने उनलाई परिसकेको थियो ।

प्रेम-प्रस्ताव

पद्मकन्या क्याम्पसमा नेतृ थिइन्, ज्योति प्याकुरेल, उनीसँग मैले तिहारको टीका लगाएको छु । दुर्गा र ज्योति असाध्यै मिल्ने । हाम्रो प्रेम सम्बन्ध बनाउन ज्योतिले अलि बढी भूमिका गरिन् । मैले दुर्गालाई मन पराएको ज्योतिलाई थाहा थियो । ज्योतिले मेरो कुरा उनलाई र उनको कुरा मलाई सुनाउन थालिन्, यसले हामीलाई निटक हुन सघायो । तर, एक-अर्कालाई भन्न सकिरहेका थिएनौँ ।

भेटेर भन्ने वातावरण ज्योतिले गराइन् । भोटेबहालको एउटा साथीको कोठामा हामी तीनजना भेट भयौँ । हामी दुईबीच केहीबेर छुट्टै कुरा भयो । ‘म तिमीलाई मन पराउँछु । तिम्रो स्वभाव, गुण, रुप मलाई मन पर्छ,’ मैले यस्तै केही भनेँ । उनी हाँसिन् । त्यो हाँसोलाई मैले स्वीकारोक्तिका रुपमा बुझेँ ।

साथीदेखि बीपी कोइरालासम्मलाई हाम्रो सम्बन्धबारे थाहा थियो । काठमाडौंबाहिर गएका बेला मैले उनका लागि चिठी लेखेर छाड्थेँ । मैले लेखेका केही चिठी उनीसँग अझै पनि छन् ।

म नेवि संघको उपाध्यक्ष, उनी उदाउँदी विद्यार्थी नेतृ, त्यसैले हामी बाहिर घुम्न जान मिल्दैनथ्यो । संघको मिटिङ पर्यो भने, यसो चिया खाने बहानामा भेट्थ्यौँ, त्यही धेरै हुन्थ्यो । यति हुँदा पनि हाम्रो सम्बन्धबारे चर्चा हुन थालिसकेको थियो । मेरा साथीदेखि बीपी कोइरालासम्मलाई हाम्रो सम्बन्धबारे थाहा थियो । काठमाडौंबाहिर गएका बेला मैले उनका लागि चिठी लेखेर छाड्थेँ । मैले लेखेका केही चिठी उनीसँग अझै पनि छन् ।

बीपीलाई देखेपछि

हाम्रो पुर्खाको थलो धनकुटा हो, पछि धरान बसाइँ सर्यो । धरानबाट विराटनगर सर्यो, ०२२ सालमा । म धरानमा जन्मे, ०१४ सालमा । तीन कक्षासम्म धनकुटामै पढेँ । चार कक्षादेखि विराटनगरको जनता हाई स्कुलमा पढेँ । कक्षाको फस्र्ट ब्वाई थिएँ ।

सम्पन्न परिवारको हुँ, हाम्रो प्रशस्त जमिन थियो, बुवाहरु जमिनदार नै भनौँ । मैले बाल्यकाल र अहिलेसम्म अभावको जीवन बाँचेको छैन ।

बीपी जेलबाट छुट्नुभयो, ०२५ सालमा । त्यतिखेर मेरो परिवारले बीबीसी हिन्दी सेवा सुन्थ्यो । परिवारमा बीपी जेलबाट छुटेको र लगत्तै विराटनगर आउन लागेको चर्चा भयो । हाम्रा नाता महाप्रसाद रिजाल र चिरञ्जीवी रिजाल राजनीतिमा सक्रिय हुनुहुन्थ्यो । चिरञ्जीवी रिजाल ०१६ सालमा बडाहाकिम हुनुहुन्थ्यो ।

उहाँहरूले बीपीलाई स्वागतका लागि घडाहरू, ध्वजाहरू, झन्डाहरू तयार गर्दै हुनुहुन्थ्यो, विराटनगर बर्घाछी चोकमा, यो मेरो घरदेखि नजिकै छ । मैले पनि त्यहाँ गएर काम गर्न थालेँ । सबै बीपीलाई लिन एयरपोर्ट जाने भए, म पनि गएँ । बीपी ठूलो मान्छे भन्ने मेरो मनमा परिसकेको थियो । उहाँलाई देखेपछि म पनि कांग्रेस हुँ भन्ने लाग्यो । केटाकेटी न थिएँ, ‘म कांग्रेस हो’ भन्दै हिँड्थेँ ।

त्यतिबेला विद्यार्थीको चुनाव हुन्थ्यो स्कुलमा, ६ कक्षादेखि चुनाव लडेको हुँ, जतिबेला म १२ वर्षको थिएँ । पहिलोपटक चुनाव लड्दा नेवि संघ बनिसकेको थिएन, हाम्रो प्रजातन्त्रवादी समूह थियो, कम्युनिस्टहरूको अखिल ।

उनको पृष्ठभूमि

उनको पुख्र्यौली घर बानेश्वर । उनको बुवा घरेलु उद्योगमा काम गर्नुहुन्थ्यो । उनका माइती बानेश्वरमा प्रतिष्ठा भएका भट्टराईहरू हुन् । मेरो परिवारले कांग्रेसप्रति सहानुभूति त राख्थ्यो, सक्रिय राजनीतिमा थिएन । तर, उनको परिवार राजनीतिमा बढी सक्रिय थियो, प्रजातान्त्रिक आन्दोलनसँग जोडिएर । उनका दाइहरू -काकाका छोरा) हरिबोल भट्टराई, मनमोहन भट्टराई राजनीतिमा हुनुहुन्थ्यो ।
बिहे गर्दा उनले ब्याचलर गर्दै थिइन् । बिहेपछि मास्टर्स गरिन्, टीयुबाट समाजशास्त्रमा । त्यसपछि ट्राभल एन्ड टुरिजम म्यानेजमेन्टमा मास्टर्स गरिन्, न्युयोर्क विश्वविद्यालय अमेरिकाबाट ।

मेरो काठमाडौं यात्रा

एसएलसी पास गरेपछि आइएस्सी पढ्न काठमाडौं आएँ । हामी तीन भाइ हौँ । मेरा दुई दिदीहरू, अहिले दुवै बेलायत हुनुहुन्छ । ठुल्दाजु महेन्द्र रिजाल त्यतिबेला वकिल भइसक्नुभएको थियो, अहिले उहाँ ७४ लाग्नुभयो । मेरो बुवाको देहावसान ०२८ सालमा भयो । त्यसपछि मलाई पढ्न र राजनीतिमा लाग्न दाजुहरूले स्वतन्त्र छाडिदिनुभयो । मेरो माइलो दाजु रमेश रिजाल, काठमाडौंमा इन्जिनियर हुनुहुन्थ्यो, दाजुसँगै काठमाडौं आएँ, तर अस्कल क्याम्पसमा भर्ना भएँ, त्यहीँको होस्टेलमा बसेँ ।

विद्यार्थी आन्दोलनमा भएकाले साइन्समा राम्रो गर्न सक्ने देखिनँ र पछि साइन्स छाडेर एमबिए पढेँ । हुन त, मैले बिएस्सीमा आफ्नो ब्याच टप गरेको छु । मलाई साइन्स पढ्नै गाह्रो हुने होइन, राजनीतिमा लागेपछि बढी समय दिनुपर्ने भएकाले एमबीए पढेँ ।

बिहे प्रसंग

हाम्रो सम्बन्धको चर्चा भइसकेको थियो । हामी बिहे गर्ने निर्णयमा पुग्यौँ । मैले दाजुलाई भनेँ । माइला दाजुले दुर्गाको बुवासँग कुरा गर्नुभयो, कुरा छिन्नुभो । २५ वैशाख ०४० मा बिहे भयो । विराटनगरबाट मेरो परिवारलगायत थुप्रै नातागोता आउनुभएको थियो । बिहेकै लागि भनेर केही समयका लागि एउटा घर दिनुभएको थियो, कांग्रेस नेता डा. गंगा उप्रेतीले, जो पछि राष्ट्रियसभाको सदस्य पनि हुनुभयो । दुर्गालाई त्यही घरमा भित्र्याइयो ।

बिहेमा पूर्वप्रधानमन्त्री नगेन्द्रप्रसाद रिजाल, जो मेरो काका पर्नुहुन्छ, कृष्णप्रसाद, भट्टराई, गणेशमान सिंह, गिरिजाप्रसाद कोइराला आउनुभएको थियो । गणेशमान र गिरिजाबाबुको गाडी प्रयोग गरेका थियौँ । म नगेन्द्रबाबुको गाडीमा चढेको थिएँ । गाडी कसले चलाउने भन्ने भयो । प्रदीपकुमार श्रेष्ठ, जो मेरा साथी थिए, उनैले चलाए । उनी पछि उद्योग वाणिज्य महासंघको अध्यक्ष भए । अहिले पनि उनले म तिम्रो बिहेको ड्राइभर भनेर जिस्कन्छन् ।

अमेरिका यात्रा

कमर्सबाट मास्टर्स गरेपछि, केही वर्ष नेपालमै पढाएँ । ०४१ सालमा जनप्रशासन क्याम्पस पढाउन सुरु गरेको हुँ, पछि टीयुमा पढाएँ ।
न्युयोर्क युनिभर्सिटी अमेरिकामा मास्टर्स पढ्न जान पाएँ, ०४४ सालमा, फुलब्राइट स्कलरसिपमा । बिजनेस एडमिनिस्ट्रेसनमा एमबीए गरेँ, पीएचडी गरेँ । त्यसपछि न्युयोर्क विश्वविद्यालयमै उपप्राध्यापकको रुपमा काम गरेँ ।

०४५ सालमा दुर्गालाई पनि अमेरिका झिकाएँ, डिपेन्डेन्ट भिसामा । म उपप्राध्यापक भएपछि त्यहाँ श्रीमतीले निःशुल्क पढ्न पाउने सुविधा थियो । दुर्गाले त्यही कोटामा पढिन् । उनले सुरुमा स्टोर्समा काम गरिन् । मास्टर्स सकेपछि ट्राभल एजेन्सीमा काम गरिन् ।

छोरी जन्मँदा उनको सुँडिनी भएँ

हाम्रो एउटा छोरा र एउटी छोरी छिन् । छोरो प्रजन्य विराटनगरमा जन्मियो, ०४२ मा । त्यतिबेला मैले अमेरिका जान टोफल/जिम्याटको प्रिपिअर गरिरहेको थिएँ । त्यसैले छोरो जन्मदा म उनको साथमा भइनँ । विराननगरमा परिवार, आमाले नै उनलाई केयर गर्नुभयो । छोराको न्वारन हुनुभन्दा तीन-चार दिनअघि म पुगेको थिएँ ।

छोरी अनिता अमेरिकामा जन्मेकी हुन् । छोरी जन्मदा भने म उनको सुँडिनीजस्तै भएँ, हस्पिटलमा ‘लेबर पार्टनर’ थिएँ । अमेरिकामा हस्पिटल भर्ना गर्दा नै एकजना लेबर पार्टनरको नाम लेख्नुपर्छ ।

डाक्टरहरूले उनलाई चेकचाँज गर्दै थिए । मैले उनको हात समातिरहेको थिएँ, छोरी जन्मिइन् । अमेरिकामा बच्चा जन्मनेबित्तिकै नधोईकन, नपुछीकन आमालाई दिइन्छ । जन्मदाबित्तिकै आमाले बच्चालाई लिइन् भन्ने आत्मीयता हुन्छ भनिँदो रहेछ । छोरी पहिले उनलाई दिइयो, त्यसपछि मलाई । अनि मात्रै पुछ्ने, नुहाइदिने काम भयो ।

उनले ठट्टा गर्दै भनेकी थिइन्, ‘छोरी नजन्मदासम्म त तिमीले मेरो खुब केयर गथ्र्यौ । मेरो पीडामा मसँगै थियौ । छोरीको अनुहार देख्नेबित्तिकै मलाई बिर्सियौ, छोरीलाई मात्रै हेर्न थाल्यौ ।’

त्यति बेला एक महिनासम्म खाना मैले पकाएँ । अमेरिकामा हामीले बेलुका नेपाली खाना दालभात, तरकारी खान्थ्यौँ । अन्य बेला त्यहीँको खाना खान्थ्यौँ । उनी सुत्केरी भएका बेला भने दुवै छाक दालभात तरकारी खायौँ ।

अमेरिकामा बच्चा जन्मनुअघि नै नामको टुंगो लगाउनुपर्छ । छोरा वा छोरी के जन्मने थाहा हुँदैन । हामीले छोरीको नाम त राखिसकेका थियौँ- अनिता । तर छोरा भयो भने के नाम राख्ने टुंगो लगाइसकेका थिएनौँ । छोरी नै जन्मिन्, राम्रै भयो ।

रामचन्द्र पौडेल, मीनेन्द्र रिजाल र शेरबहादुर देउवा

देउवाजीले स्वदेश बोलाउनुभो

हामी ०५३ सालमा अमेरिकाबाट स्वदेश फक्र्यौं । फर्केको १८ दिनमै शेरबहादुर देउवाले मलाई आफ्नो राजनीतिक सल्लाहकार नियुक्त गर्नुभयो । उहाँ प्रधानमन्त्री भएका बेला अमेरिका जानुभएको थियो, मलाई नेपाल बोलाउनुभएको थियो । मैले आउँछु भनेको थिएँ ।

अमेरिका नौ वर्ष बसेँ । त्यसपछि छोराछोरी, श्रीमती मसँगै आए । छोराले बुढानिलकण्ठबाट ए लेभल गर्यो । कलेज टप गर्यो र स्ट्यानफोर्ड युनिभर्सिटी अमेरिकामा स्कलरसिप पायो । अहिले उतै काम गर्छ । छोरीले रातो बंगलाबाट ए लेभल गरिन् । उनले पनि टफ्टस् युनिभर्सिटी, अमेरिकामा स्कलरसिप पाइन् । त्यहाँबाट ब्याचलर सकेर अहिले नेपालमा छिन् ।

काम र कमाई बराबरी

बिहे गरेकै ३३ वर्ष हुन थाल्यो । जति पुरानो भइन्छ, त्यति नै श्रीमानभन्दा श्रीमती शक्तिशाली हुन्छिन् जस्तो लाग्छ मलाई । उनको हैकम बढ्न थाल्छ । छोराछोरी हुर्काएको, घर हेरेको, यसले पनि श्रीमतीले बढी हक जमाउँछन् । सुरुसुरुमा भन्दा अहिले हाम्रो बराबरीको सम्बन्ध बढी छ ।

अमेरिकाबाट फर्केपछि उनले यति ट्राभल्समा काम गरिन् । त्यसपछि कल्सलटेन्सी गर्न थालिन् । एपेक्स कलेज खोलेदेखि उनी यसमै व्यस्त छिन् । देउवाजीको राजनीतिक सल्लाहकार भइरहेका बेला, काठमाडौं विश्वविद्यालयका प्रोफेसर डा. सुरेशराज शर्माले मलाई भन्नुभयो, ‘तपाईं अमेरिका पढेर आएको, देशमा एकेडेमिक क्षेत्रमा केही योगदान त गर्नैपर्छ ।’

०५४ सालमा, सल्लाहकार हुँदाहुँदै मैले एउटा क्लास काठमाडौं युनिभर्सिटीमा पढाउन थालेँ, एमबीए स्टुडेन्टलाई, अढाई वर्ष पढाएँ- डेढ वर्ष पार्टटाइम, एक वर्ष फुल टाइम । योबीचमा कल्सटेन्सी गर्न थालिसकेको थिएँ- वर्ल्ड बैंक, एडीबी, युएनडीपी आदिमा । त्यही क्रममा मित्र अजय घिमिरेले एस इस्न्टिच्युट अफ म्यानेजमेन्ट खोल्नुभयो । अढाई वर्षजति उहाँको कलेजमा पढाएँ ।

हामीले एपेक्स कलेज खोल्याैं, ०५७ सालमा । एपेक्समा दुर्गा डिरेक्टर र स्टुडेन्ट अफेयर्स छिन्, म चियरमम्यान । एपेक्समा हामी बुढाबुढीको लगानी छ । दुवैले काम गरेर कमायौँ । मैले बाबुबाजेको सम्पत्ति पनि पाएँ, उनलाई पनि माइतीले केही सहयोग गरे ।

चियरम्यान हुँदाहुँदै पनि मैले ६ महिना एसमा पढाएँ, साथीको वचन हार्न नसकेर । एपेक्समा ०६० सम्म सम्पूर्ण कलास पढाएँ, दुई-तीन वर्षयता पढाएको छैन ।

अहिले हाम्रो बालुवाटारमा घर छ । ०७० सालमा त्यस घरमा सरेका हौँ । घर उनकै नाममा छ । मेरो पुख्र्यौलीबाहेक पछि हामीले आर्जन गरेको सम्पत्ति प्रायः उनकै नाममा छ ।

एक झापड लगाएकी छिन्

हामी एक्लै हुँदा दुवैले दुवैलाई ‘तिमी’ भनेर सम्बोधन गर्छौं । कहिलेकाहीँ तँ पनि भन्छौँ । तर, सम्मान गर्नुपर्ने मान्छेहरू भएका बेला उनले मलाई तपाईं भन्छिन् । हाम्रो जीवनमा आर्थिक अभाव भएन । घरखर्च पनि उनैले हेर्छिन् । घर व्यवहार हेर्ने सम्बन्धमा उनले यो तिम्रो जिम्मेवारी हो, तिमीले नै गर भन्छिन्, मैले तिमीले गर भन्छु, झगडाजस्तो हुन्छ । उनको बिर्सने बानी छ । मैले ‘तिमीलाई केही कुरा याद हुँदैन’ भनेर कराउँछु । उनी ‘तिमी नै गर’ भनेर कराउँछिन् ।

घरमा सधैँ गम्भीर कुरा सम्भव पनि हुँदैन । गम्भीर कुरा गर्ने मेरो बानी पनि छैन । हामीले आफ्नो काम-पेसाको कुरा घरमा गर्दैनौँ । हरेक समस्याको सामना गर्छौं, कोसिस गर्दागर्दै नभएको कुराप्रति दुःखमनाउ गर्दैनौँ । कुनै दुःख, निराशाको कुरामा उनले मलाई सम्झाउँछिन्, यस्तो धेरै भएको छ । तर, एक-अर्काको व्यक्तिगत दुःखमा सँगै रोएको याद छैन । मेरी आमाको, उनको बुवाको देहान्त हुँदा नै हामी सँगै रोयौँ ।

अहिले त म अलि व्यस्त भएँ । दुई वर्ष अघिसम्म काम नभएका बेला हामी यसै गाडी चलाउँथ्यौँ, झ्याल लगाएर गीत गाउँथ्यौँ । उनको त स्वर ठीकै छ, मेरो पारा नै आउँदैन । तर पनि हामी गीत गाउँदै हिँड्थ्यौँ । अर्थ न बर्थको कुरा गरेर पनि रिसाउँछौँ । एकपटक हामी घुम्न पोखरा गएका थियौँ, छोराछोरी सानै थिए, ०५६ सालको कुरा हो । होटलमा छोराछोरी पनि सँगै थिए । छोरी ११ वर्षकी थिइन् । राति एक बजेतिर उठेर भनिन्, ‘तपाईंहरू अर्थ न बर्थको कुरा गरेर झगडा नगर्नु त, हामीले सुत्नुपर्दैन ?’

यसको मतलब, केटाकेटीले सुन्दा पनि युजलेस, ननसेन्स लाग्ने खालको कुरामा हामी झगडा गर्छौं । छोरो अमेरिका गएको ११ वर्ष भयो । छोरी ६ वर्ष अमेरिका बसेर फर्केकी छिन् । योबीचमा हामी बुढाबुढी मात्रै थियौँ । माया त छँदै छ, त्यसैले सानोसानो कुरामा र्झकने गर्यौँ ।
चित्त नबुझेपछि कराउने, नबोल्ने, मुख फुलाउने गर्छौं । रिसाएर कामको कुरा मात्रै बोल्ने त पटकपटक भएको छ, तर बोल्दै नबोल्ने गरेका छैनौँ ।

२० वर्षअघि जस्तो होला, मैले एकपल्ट उनको गालामा झापड हानेको छु, खै के कुरामा झोँक चलेर हानेँ, बिर्सें । पिटिसकेपछि पछुतो लागेको थियो, तर त्यो झापडपछि झगडा अघि बढेन । १०-१२ वर्षअघि होला, उनले पनि मलाई एक झापड लगाएकी छन् । तर के कुरामा हो भन्ने बिर्सें । बेसरी नै मनमा लाग्ने गरी, एक्सटि्रममा आएर हामीले एकले अर्कालाई पिटेका होइनौँ । भनेँ नि, हाम्रो झगडा एकदमै केटाकेटी पाराको हुन्छ ।

उनका गुण

‘दुर्गा, केटाकेटीदेखि नै राजनीति गरेँ, नेपाल गएर फेरि राजनीतिमै लाग्छु,’ मैले भनेँ । अमेरिकाजस्तो देशमा म प्रोफेसर थिएँ, उनको पनि जागिर थियो । सबै राम्रो थियो । तर, मैले नेपाल जाउँ भनेँ, उनी मेरो साथ लागिन् । कुनै प्रतिक्रिया जनाइनन् ।
मैले राजनीतिभन्दा अन्य क्षेत्रमा राम्रो योगदान गर्न सक्छु भन्ने उनको भनाइ छ । फेरि पनि मलाई अमेरिकाबाट नेपाल र्फकनदेखि उनले रोकिनन् ।

सुख र सुविधा त अवश्य नै यहाँभन्दा बढी अमेरिकामा छ । तर उनले व्यक्तिगत सुख र स्वार्थलाई मात्रै हेर्दिनन् । अहिलेसम्म मेरो निर्णयमा उनले विरोध जनाएकी छैनन् । मेरो साथमा छिन्, मलाई उनीमाथि पूर्ण भरोसा छ र आज यो स्थानमा छु । अहिले उनी कलेजमा डिरेक्टर र स्टुडेन्ट अफेयर्स हुन् । यहाँ यत्तिका विद्यार्थी छन्, विद्यार्थीका आफ्नै समस्या हुन्छन् । समस्या लिएर आएका विद्यार्थीको उनले चित्त बुझाएर पठाउँछिन् । उनीमा अर्काको समस्या राम्रोसँग सुन्ने र सहयोग गर्ने धैर्य छ, गुण छ । उनको यही गुण मेरा लागि निधि नै हो ।

उनको आफ्नै सामाजिक हैसियत छ । म दुईपटक मन्त्री भएँ । पहिलोपटक म मन्त्री हुँदा उनीमा कुनै परिवर्तन आएन । आफैँ गाडी चलाएर कलेज आउँथिन् । उनी साधारण छिन् । मानवीय भावना उनीमा प्रबल छ ।

नेपाली मनले बुझ्ने गरी भन्दा पूर्वजन्ममा मैले राम्रो काम गरेको रैछु र यति असल श्रीमती पाएँ । म भाग्यमानी यस अर्थमा पनि छु कि मेरी आमा असल हुनुहुन्थ्यो, श्रीमती झनै असल परिन् । म चुरोट लिन्छु, यसमा उनको अति नै ठूलो गुनासो छ । तर, मैले छोड्न सकेको छैन । मलाई भेटेदेखिकै उनको गुनासो यही हो ।

पहिले उनी त्यति धार्मिक प्रवृत्तिकी थिइनन्, पछिल्लो समय पूजाआजामा अलि मन दिएकी छिन् । हामी नास्तिक हौइनौँ, आध्यात्मिक नै हौँ । तर अति नै मन्दिर-धामहरू धाउने गर्दैनौँ । उनी ट्रेकिङमा रुचि राख्छिन् ।

‘मिडियाले भन्दा मैले चिनेकी छु’

पछिल्लोपटक मेरोबारे वाहियात समाचार आयो, कुनै नायिकासँग जोडिएर । जुन नारीसँग नाम जोडिएको थियो, उनैले सत्य बताइसकेकी छिन् ।

जेहोस्, त्यो समाचार एउटी नारी, अझभनौँ श्रीमतीका लागि अवश्य नै ठूलो झट्का हो । तर, दुर्गाले यसमा मेरो मनमा लाग्ने गरी भनिन्, ‘तिमी कस्तो छौ भन्ने मलाई थाहा छ, मिडियालाई भन्दा । मलाई त्यसमा कुनै चिन्ता, चित्तदुखाइ छैन । मेरो चिन्ता त यो हो, जोसँग तिम्रो नाम जोडियो, उनी नेपाली नारी हुन्, उनको हालत के होला ? किनभने, हाम्रोमा महिलालाई हेर्ने दृष्टिकोण अति नै नराम्रो छ, त्यसमाथि कलाकारिता क्षेत्रमा लागेका महिलाको कुरै छोडौं, चर्चाका लागि जे पनि गर्छन् भन्ने जसरी सोचिन्छ ।

तिमी त राजनीतिमा छौ, विरोधीले बदनाम गर्न खोजे होला । तर, ती महिलाको के दोष, के गल्ती, यसरी बदनाम हुनलाई ? यसमा महिलाले नै आवाज उठाउन आवश्यक छ ।’

हामीले एकअर्कालाई राम्रोसँग चिनेका छौँ, आनन्दको सम्बन्ध छ हाम्रो । राजनीतिमा कस्ता चलखेल हुन्छन्, अफवाह हुन्छन् भन्ने उनलाई थाहा छ । म मन्त्री हुँदा मलाई कुनै पत्रिकाले खेद्थ्यो, किन खेद्यो भन्ने उनलाई थाहा थियो । हामी त्यस्ता समाचार पढेर हाँस्थ्यौँ ।

Watch Video

तल को बक्समा क्लिक गर्नुहोस

Build a business:This is the easiest way to earn your millions. We've heard stories of entrepreneurs who have made their fortunes many times over because of the business they've built. Building a business is fun and gives you maximum freedom if you do it the right way.However, I would stay away from multi-level marketing firms, unless you're a sales superstar. Building a successful business requires you to create and use your own template, not that of others. The better system you can devise, the further you can go. One of the keys to building a business is that you surround yourself around the right people and stay educated.You'll also have to break many habits that you've been taught while growing up. Besides the many hours you put into your business in the beginning, the payoff is substantial and you could earn your first million within three years, like I did. There are more options than ever to do this if you're willing to make it happen!Bonus: Or you can do all. If you can specialize in a trade and become a sales superstar as you build your business, you'll be able to do what only the greatest innovators have been able to do.